Zerdeçal, derin altın-turuncu rengiyle yiyeceklere renk, lezzet ve besin değeri katan bir baharattır. Zencefilin bir akrabası olan zerdeçal, Asya'ya özgü bir bitkinin kökünden elde edilir ve yüzyıllardır hem yemeklerde hem de ayurvedik ve geleneksel Çin ve Hint tıbbında kullanılmıştır.
Zerdeçalın Faydaları Nelerdir?
Zerdeçalın aktif bileşeni kurkumin adlı bir polifenoldür ve bu bileşen antioksidan ve anti-enflamatuar özelliklere sahiptir.
Johns Hopkins Tıp Merkezi’nde onkoloji diyetisyeni Mary-Eve Brown; “Kurkuminin biyolojik aktiviteleri var ancak bunların hepsi henüz tam olarak anlaşılmış değil” diyor. Zerdeçal, serbest radikalleri nötralize ederek ve hücreleri hasardan koruyarak vücudu destekleyen fitobesinler açısından zengindir.
Bitki bazlı besinler açısından zengin diyetlerin, kanser ve kalp hastalığı gibi rahatsızlıkların önlenmesiyle ilişkilendirildiğini belirten Brown, zerdeçalın özellikle artrit, bağırsak hastalıkları, alerjiler ve enfeksiyonlar gibi iltihapla ilişkili durumlarda fayda sağlayabileceğini söylüyor.
Bilimsel Araştırmalar ve Zerdeçal
Zerdeçal ve kurkumin birçok bilimsel çalışmada incelenmiştir:
- Osteoartrit: Zerdeçal içeren tarifleri tüketen kişilerin eklem ağrılarında azalma olduğu bildirilmiştir.
- Ruh sağlığı: Kurkuminin depresyon ve bunama üzerindeki etkileri araştırılmıştır, ancak daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
- Potansiyel faydalar:
- Enflamasyonun azaltılması
- Dejeneratif göz hastalıkları
- Metabolik sendrom
- Hiperkolesterolemi
- Egzersiz sonrası kas ağrıları
- Böbrek sağlığı
Zerdeçal Takviyeleri Kullanmalı Mısınız?
Brown’a göre zerdeçal takviyeleri dikkatli kullanılmalıdır. Kurkuminin yüksek dozları riskli olabilir:
- Böbrek taşları riski: Ailesinde böbrek taşı öyküsü olanlar için zerdeçal takviyeleri risk oluşturabilir.
- Düşük biyoyararlanım: Kurkumin, vücut tarafından kolayca emilmez ve sindirim sırasında hızla atılır.
Tavsiyesi: Zerdeçalı öğünlerinize baharat olarak eklemek daha güvenli bir alternatiftir. Ayrıca, zerdeçalı karabiberle birleştirmek, içeriğindeki faydalı bileşenlerin emilimini %2000 artırabilir.
Zerdeçal ve İlaç Etkileşimleri
Yüksek doz kurkumin içeren zerdeçal takviyeleri bazı ilaçlarla etkileşime girebilir:
- Ağrı kesiciler: İbuprofen, aspirin ve parasetamol gibi ilaçların etkilerini azaltabilir.
- Kan sulandırıcılar: Warfarin gibi ilaç kullananlarda kanama riskini artırabilir.
- Kemoterapi: Kemoterapi alıyorsanız, zerdeçal takviyeleri almadan önce doktorunuza danışın.
- Bağışıklık baskılayıcılar: Tacrolimus gibi ilaçlarla etkileşime girebilir.
Zerdeçalın Yan Etkileri
- Gıda alerjisi: Zerdeçala alerjiniz varsa, tüketimi döküntü, kurdeşen veya karın ağrısına neden olabilir.
- Takviyeler: Yüksek konsantrasyonda kurkumin içeren takviyeler yan etkilere neden olabilir.
Zerdeçal Nasıl Kullanılır?
Zerdeçal, yemeklerde doğal bir renklendirici ve lezzet artırıcı olarak kullanılabilir. Köri baharatının ana bileşenlerinden biridir. Brown, zerdeçalı özellikle Asya yemekleri, çorbalar ve güveçlerde kullanmayı öneriyor.
Depolama: Taze zerdeçal köklerini dilimleyerek dondurabilir ve altı aya kadar taze tutabilirsiniz. Ancak sarı pigmentin yüzeyleri ve kumaşları lekeleyebileceğini unutmayın.
Kaynak: https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/turmeric-benefits